چاقی چیست

چاقی یک بیماری چند عاملی است که علاوه بر عوامل ژنتیکی با رژیم پرکالری و چرب و فقدان فعالیت بدنی همراه است. در صورتی که عوامل اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی نیز رژیم غذایی و فعالیت بدنی و در نتیجه وضعیت وزن را تحت تاثیر قرار می دهند.

چاقی یک مساله عمده سلامتی است. چاقی در کودکان و بزرگسالان در جوامع غربی شایع است و میزانشان در حال افزایش می باشد، چاقی در اواخر دهه قبل به صورت یک مشکل همه گیر درآمده است.

شروع چاقی از نیمه اول قرن 20 افزایش یافت. گسترش صنعت، مدرنیزه شدن و تحولات اقتصادی بیشتر کشورهای جهان، علاوه بر بهبود استانداردها و کیفیت زندگی و گسترش خدمات، با پیامدهای نامناسبی مثل اختلال در الگوهای تغذیه ای، فعالیت بدنی و بروز چاقی همراه بوده است.

به طوری که یکی از بزرگترین مشکلات و چالش های بهداشت عمومی در قرن 21 محسوب می شود. اگرچه حتی در تمدن های اولیه هم چاقی وجود داشته است اما شیوع گسترده آن در چند دهه اخیر موجب شده است که پژوهشگران ابعاد گوناگون آن را مورد بررسی قرار دهند و علاوه بر پیامدهای فیزیولوژیکی چاقی، پیامدهای اجتماعی، روان شناختی و... آن مورد توجه محققان قرار گرفته است.

چاقی بیماری مزمنی است که می تواند زمینه ساز بسیاری از بیماری های جسمان، جدی و خطرناک دیگر مانند بیماری های قلبی_عروقی، سرطان، دردهای ماهیچه ای و استخوان، دیابت، فشار خون بالا، سکته، کیسه صفرا، نقر، ناباروری و نازایی در بانوان، میگرن و... باشد. پژوهش ها نشان داده اند که افراد چاق دچار نقایصی در کارکرد های اجرایی، حافظه و... می باشند.

رایج ترین شاخص برای تخمین چاقی شاخص توده بدنی است که از تقسیم وزن بر حسب کیلوگرم بر مربع قد بر حسب متر بدست می آید:

شاخص توده بدنی (BMI) با تقسیم کردن وزن شخص مورد نظر بر مجذور قد وی محاسبه شده، و در هر دو سیستم متریک یا سیستم آمریکایی بدین صورت بیان می‌شود.

BMI بین 29/9_25 را اضافه وزن و BMI بالاتر از 30 را چاق می نامند.

کلی ترین تعریف استفاده شده در سال 1997 توسط سازمان جهانی بهداشت  (WHO) ارائه شده و در سال 2000 منتشر شده است. با انجام برخی اصلاحات در تعاریف چاقی، آن را به سه دسته تقسیم کرده اند اما بحث بر سر مقادیر آن هم چنان ادامه دارد.

از آن جا که آسیایی ها به دلیل داشتن BMI کمتر از سفیدپوستان دچار رشد منفی سلامتی می باشند، برخی کشورها معنی دیگری برای مرض چاقی در نظر گرفته اند.چنان که در ژاپن مرض چاقی به عنوان هر BMI بیشتر از 25 تعریف می شود«در حالیکه در چین برای آن عدد بزرگتر از 28 ملاک است»  

چاقی علاوه بر اثر نامطلوب بر سلامتی و طول عمر از کیفیت زندگی نیز می کاهد و با انرژی و نشاط پایین تر، خستگی بیشتر و آشفتگی خلقی همبستگی دارد.

چاقی علاوه بر مشکلات فیزیولوژیکی با پیامدهای عصب شناختی و روان شناختی همراه است. در رابطه با پیامدهای عصب شناختی، پژوهش های اخیر به رابطه بین کارکرد اجرایی ضعیف با چاقی اشاره می کنند.

در حقیقت چاقی نتیجه یک زندگی غیر طبیعی است و با وجود اینکه عوامل ژنتیکی و وراثتی در بروز چاقی نقش دارند، افزایش سریع شیوع چاقی حاکی از اهمیت عوامل محیطی مثل تغییر رژیم های غذایی و کاهش مصرف انرژی تغییر در سبک زندگی، فعالیت های بدنی و محیط اجتماعی و فرهنگی می باشد، همچنین فقدان عادتهای تغذیه ای سالم در تغییر الگوهای چاقی در کشورها نقش دارد.

منابع: مریم فولادوند، اثربخشی درمان شناختی رفتاری در درمان دختران مبتلا به چاقی