فرآیند درمان در تحلیل رفتار متقابل (قسمت اول)
در
مقاله های قبل در خصوص تحلیل رفتار متقابل به تعریف ، بررسی تاریخچه ،
نظریه شخصیت و مواضع زندگی پرداختیم. در این مقاله فرآیند درمان را در
تحلیل رفتار متقابل بررسی خواهیم کرد.
مقدمه
تحلیل رفتار متقابل نظریه‌ای است در مورد شخصیت و روش منظمی است برای روان درمانی به منظور رشد و تغییرات شخصی.
تحلیل رفتار متقابل در درمان انواع اختلالات روانی از مشکلات روزانه گرفته تا روان پریشی‌های عمیق به کار می رود. روشهای این نظریه برای درمان در سطوح فردی، گروهی، روابط بین زوجین و خانوادگی به کار گرفته می شود.
فرآیند درمان
جریانی که در آن سعی می شود ابعاد مختلف شخصیت و ساخت روان و چگونگی ایفای نقش آنها در روابط متقابل مورد بررسی قرار گیرد و مشکلات و نارسایی های رفتارهای متقابل شناسایی و اصلاح شوند، فرآیند درمان نامیده می شود.
تحلیل تبادلی معمولا با تحلیل ساختاری شروع می شود، که بیماران از طریق آن از حالت های از خود که قبلا سردرگم شده، آلوده شده، یا کنار گذاشته اند کاملا آگاه می شوند. و همچنین در تحلیل ساختی تقسیم بندی و تحلیل حالت های «من» تشریح می شود تا مراجع درک روشنی از ساخت و ابعاد شخصیت خود به دست آورد. بعدا درمان به سمت تحلیلی تبادلی واقعی پیش می رود که به موجب آن تبادل های خودشکن هوشیار می شوند که با بازی های تبادل کننده خود شروع شده و به آگاهی کامل از مواضع زندگی ناسالمی که بیماران را گرفتار کرده اند ختم می شود.
بعد از بالا رفتن آگاهی، درمانجویان می توانند حالت های خود خویش را انتخاب کنند. در ضمن، با بالا رفتن آگاهی، آنها می توانند تصمیم بگیرند آیا به بازی ها، مواضع و سناریوهای مصیبت بار ادامه دهند یا اینکه الگوهای سازنده تر برآورده کردن تمایلات اساسی انسان را انتخاب کنند. به عبارت دیگر، فرآیندهای تغییر اساسی تحلیل تبادلی، بالا بردن آگاهی و انتخاب کردن است. درمانگر برای اینکه درمانجویان را ترغیب کند تا سردرگمی خود را کاهش دهند، بارها از آنها سوالهایی از این قبیل می پرسد: «اکنون کدام قسمت شما حرف می زند؟»، «کدام قسمت شما این ژست را گرفت؟». درمانجویان سپس بر حسب آگاهی ذهنی خود پاسخ می دهند که می توانند آن را بازخوردی که از درمانگر یا سایر اعضای گروه درمان می گیرند، مقایسه کنند. در جریان درمان، مراجع و درمانگر تجارب روزمره خود را به یکدیگر مبادله می کنند. رفتارها و تجارب نامطلوب مراجع توسط درمانگر مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد، بی معنی بودن پاره ای از آنها برای مراجع روشن می شود و سعی می شود تا مراجع به واقعیت اعمال خویش پی ببرد. گرچه در آغاز کار ممکن است گفتگوهای ناقص و بی هدفی بین طرفین انجام گیرد، ولی به مرور زمان بین آنها هماهنگی بوجود می آید و رابطه درمانی جهت مشخصی پیدا می کند و بحث بر روی موضوع خاصی متمرکز می شود.
درمان جویان در جریان کسب آگاهی بیشتر از حالت های خود، بازی ها و مواضع زندگی، از افزایش اراده خود نیز آگاه می شوند. برای مثال با کاهش یافتن سردرگمی یا آلودگی، درمان جویان به طور افزاینده ای این قدرت را پیدا می کنند که تصمیم بگیرند در هر لحظه روی کدام حالت خود نیرو گذاری روانی کنند. درمان جویان بعد از ابراز کردن حالت خودی که قبلا در جلسه درمان کنار گذاشته شده بود، می توانند تصمیم بگیرند که همان حالت خود را بیرون از جلسه ابراز کنند. وقتی درمان جویان بدانند که مواضع زندگی خود شکن آنها در اصل تصمیماتی بودند که بر اساس اطلاعات نامناسب در کودکی گرفته شده اند، می توانند در مقام بالغ، برای اداره کردن یک زندگی ساده و خشنود کننده، تصمیمات آگاهانه تری بگیرند.
منبع: مرکز روانشناسی ماهان